نقش بيتومين ها در انتخاب نوع رفتار هيدروژئومكانيكي توده سنگ آهك آسماري (مطالعه موردي سد سيمره)

بقایاي گياهي و جانوري پس از نهشته شدن در كف حوضه هاي رسوبي و مدفون شدن به وسيله رسوبات اوليه، در معرض پارهاي واكنشهاي بيوژنيک قرار ميگيرند و به تدریج تبدیل به مواد هيدروكربوري و نفتهاي خام اوليه ميشوند، گذشت زمان و استمرار تحولات مکرر شيميایي و بيوشيميایي، كيفيت نفتهاي اوليه را ارتقا داده و نهایتا آنها را به نفت خام قابل استفاده براي مصارف مختلف تبدیل ميكنند. در انجام عمليات حفاري ژئوتکنيک سد سيمره به لایه هاي از آهک آسماري برخورد كرده كه داراي مواد نفتي (بيتومين) بوده است. در مطالعات زمين شناسي مهندسي یکي از راه هاي شناخت وضعيت شکستگي سنگ ها در طبيعت استفاده از تست نفوذ پذیري یا تست لوژان مي باشد. كه در گمانه هاي نمونه گيري این آزمایش هر 5 متر یکبار با فشار هاي متفاوت در 5 پله انجام خواهد شد. با انجام تست لوژان در مقاطع سنگي مي توان به رفتار هيدروژئومکانيکي سنگ پي برد. مقادیر نفوذپذیري سنگ ها رابطه مستقيمي با ميزان وتداوم درزه هاي كششي وبرشي توده سنگ دارد. بطور كلي سنگ ها در مقابل فشار تزریق آب به داخل خود رفتار هاي هيدروژئومکانيکي مختلفي (خطي، آشفته، باز شدگي  حفرات، آب شستگي و پرشدگي حفرات) را از نشان مي دهند. اما قابل توجه این است كه در حفاري سنگ هاي آهک آسماري سد سيمره لایه هاي سنگي كه داراي مواد نفتي (بيتومين) در درز وشکاف خود بوده بيش از 01 % رفتار شان از نوع باز شدگي درزه ها ( Dilation ) بوده كه نشانگر رفتار الاستيک درزه ها مي باشد .

كلمات كليدي:

بيتومين ها، هيدروژئومكانيكي، باز شدگي درزه ها، صعود مواد نفتي و تست لوژان

نویسندگان :

رجبعلي فليحي (دانشجوي كارشناسي ارشد زمين شناسي مهندسي)

دومين كنفرانس ملي مهندسي ژئوتکنيک ایران (1393)