تعیین ضریب تنش موثر بایوت در سنگهای متخلخل

در شرایطی که فشار منفذی در سنگ وجود داشته باشد، قانون تنش موثر تعیین کننده رفتار سنگ است. این تنش طبق نظر ترزاقی برابر اختلاف فشار محدود کننده و فشار منفذی میباشد. اما این رابطه تنها برای سنگهای خیلی ضعیف و خاک منطقی بوده و در محاسبات مربوط به سنگهای دیگر ایجاد خطا میکند. تعریف دقیق تنش موثر برای سنگهای متخلخل با استفاده از تئوری ارتجاعی محیط متخلخل ( Poroelasticity ) و کارهای تجربی محققین شامل لحاظ نمودن ضریبی به عنوان ضریب بایوت در فشار منفذی می باشد. در اصل در سنگهای متخلخل قانون تنش موثر بایوت برقرار بوده که در آن به سنگ تنش بیشتری نسبت به قانون ترزاقی وارد میشود . بدین ترتیب مقدار این ضریب در مطالعة رفتار سنگهای متخلخل مانند سنگ مخازن نفتی از اهمیت  بسیار زیادی برخوردار است. این مقاله تعیین مقادیر آزمایشگاهی این ضریب را برای برخی از سنگهای متخلخل، با استفاده از دستگاه تعیین ضرایب Poroelastic سنگ که توسط نگارندگان طراحی و ساخته شده است، ارائه میدهد. در نهایت مقادیر ضریب بایوت حاصل از آزمایش با استفاده روابط تحلیلی  Poroelasticمورد بررسی قرار میگیرند.

 واژه های کلیدی : 

ضریب بایوت، قانون تنش موثر، سنگ متخلخل، تئوری ارتجاعی محیط متخلخل( Poroelasticity) ، آزمونهای آزمایشگاهی.


نویسندگان :

هانی آسائی 

سید مهدی موسوی

چهارمین کنفرانس مکانیک سنگ ایران (سال 1390)