مقايسه عملكرد دو نوع ديلاتومتر در توده سنگ‌هاي سازند دالان

آزمايش ديلاتومتري يكي از روش هاي آزمون برجا براي تعيين ويژگي هاي تغيير شكل پذيري توده هاي سنگ مي باشد . آزمون هاي ديلاتومتري متعددي در دو مرحله مطالعاتي براي بررسي شرايط توده سنگ هاي سازند دالان در نزديكي شهرستان اليگودرز در استان لرستان و با دو دستگاه متفاوت انجام گرفته است . متن حاضر به مقايسه تفاوت هاي ساختاري و فني، نحوه انجام آزمايش و عملكرد اين دو دستگاه، و همچنين نتايج به دست آمده از آزمايشات مذكور مي پردازد .

كلمات كليدي:

ديلاتومتر، توده سنگ، تغيير شكل پذيري

مطالعه كاني شناسي،  دوام،  سختي و مقاومت سازند قم در شرق و شمال شرق همدان

در اين پژوهش دوام - شكفتگي ، سختي و مقاومت بار نقطه اي و ارتباط اين ويژگيها براي سازند قم در شرق و شمال شرق همدان بررسي شده است . اين سازند در مناطق مذكورشامل آهك ، آهك ماسه اي ، مارن ، سيلت استون و كنگلومرا مي باشد . آزمايش دوام براي سنگهاي سخت در دو سيكل و براي سنگهاي نرم در پنج سيكل انجام شد . شاخص مقاومت بار نقطه اي نمونه ها نيز براي حالت طبيعي ، خشك و اشباع به دست آمد . در اين پژوهش سختي اشميت نمونه ها در صحرا نيز تعيين شد . مطالعات انجام شده نشان مي دهد كه ويژگي هاي مكانيكي اين سنگها متاثر از تركيب كاني شناسي ، اندازه دانه ، ساخت و بافت آنها مي باشد .

كلمات كليدي:

دوام – شكفتگي، مقاومت بار نقطه، سختي، كاني شناسي، سازند قم

مدل كردن روند خرابي در ازمايش برزيلي بر پايه تئوري مكانيك شكست

هدف از اين مقاله ارزيابي آزمايش برزيلي و خرابي در آن از ديدگاه تئوري َمكانيك شكست مي باشد . در ابتدا با انجام تعدادي آزمايش برزيلي با پارامترهاي مختلف ( تغيير در هندسه نمونهها و سرعت بارگذاري ) ، نتايج مورد نياز از آزمايشگاه بدست آمد . براي تعيين مقاومت كششي واقعي سنگ مورد نظر از آزمايش كشش خالص بر روي نمونههاي سنگي استفاده شد . توسط برنامه OOFEM (Object Oriented Finite Element) كه قابليت تحليل با استفاده از مدلهاي مكانيك شكست را دارد و همچنين استفاده از مدل ترك نامعين چرخشي ) ) smeared rotating crack ، آزمايش برزيلي بصورت تئوري مدل گرديد و با انجام آناليز برگشتي، بعضي از پارامترهاي مورد نياز براي برنامه بدست آمد . مقايسه نتايج آزمايشگاهي با نتايج حاصل از برنامه، كارايي و انطباق خوب مدل ترك نامعين چرخشي در تحليل خرابي در مواد ترد و نيمه ترد را نشان ميدهد .

كلمات كليدي:

آزمايش برزيلي، آزمايش كشش مستقيم، مكانيك شكست، مدل ترك نامعين چرخشي، آناليز برگشتي، برنامه OOFEM

مطالعه ناهمساني مقاومت كششي سنگهاي دگرگوني ناحيه همدان ( كندلان،گردنه زاغه )

شناخت ويژگيهاي مكانيكي سنگها از اهميت بالايي برخوردار بـوده و نقـش بـسزايي در موفقيـت پروژه هاي عمراني داراست در اين پژوهش مطالعه ويژگيهاي مكانيكي سنگهاي دگرگـوني ناحيـه همدان كه عمدتا از گارنت شيست ، آندالوزيت شيست و استاروليت شيست تشكيل شده به منظور تعيين ناهمساني مقاومتي كششي آنها صورت گرفته است به همين منظور از ناحيه مورد مطالعه نمونه هايي از سنگهاي مورد نظر انتخاب و آزمايـشهاي مختلـف مقـاومتي كشـشي بـار نقطـه اي ( قطري و محوري ) و مقاومت كششي برزيلي با زواياي مختلف ) B زاويه بـين محـور بارگـذاري و سطوح تورق مغزه ) در دو حالت خشك و اشـباع انجـام گرديـده و از نتـايج حاصـله ناهمـساني مقاومتي آنها تعيين و محاسبه گرديده است . نتايج حاصله نشان مي دهد كه ناهمـساني مقـاومتي در سنگها به درجه ت ورق ( ميزان دگرگوني ) و اندازه زاويه ) B زاويه بين محور بارگذاري و سطوح تورق مغزه ) بستگي دارد و آب نقش مهمي در افزايش ناهمساني مقاومتي در سنگهاي متورق دارد.

كلمات كليدي:

مطالعه ناهمساني مقاومت كششي سنگهاي دگرگوني ناحيه همدان ( كندلان،گردنه زاغه )

مطالعات ژئوتكنيك در پروژه هاي تونل

نه تنها در كشور ما بلكه در كليه نقاط جهان مسأله چند و چون مطالعات ژئوتكنيك در پروژه هاي زيرزميني همواره مورد بحث و مجادله ماب ين مثلث ساخت و ساز يعني كارفرما، مشاور، پيمانكـار بوده و هست . در ايران، اخيراً بدليل افزايش ساخت تونلها در پروژه هـاي مختلـف ، نيـاز بـه در ك بيشتر و صحيح تر عناصر درگير با اينگونه پر وژه ها از مسايل ژئوتكنيكي مرتبط ، محـسوس تـر گشته است . هدف از تهيه و ارائه اين مقالـه ، آشـنايي تـصميم گيـران، برنامـه ريـزان، مـشاوران و پيمانكاران درگير با پروژه هاي تونلسازي با چارچوب كلي مطالعات ژئـوتكنيكي در پـروژه هـاي تونل مي باشد . اين چارچوب شامل اهميت، چگونگي، احجام ( ريالي، زماني، فني ) و روشهاي انجـام اين مطالعات مي شود .

كلمات كليدي:

مطالعات ژئوتكنيك، فازبندي، تونل

طراحي نرم افزار MROCK جهت محاسبه برخي ويژگي هاي ژئومكانيكي سنگ

كامپيوتر به عنوان پيشرفته ترين ماشين پردازش و محاسبات انسانها ، به كمك آن آمده تا با نظم و سرعت، داده ها را طوري طبقه بندي كند كه نيازش در حداقل زمـان برطـرف شـود . نـرم افـزار MROCK ن يز بر اساس هم ين هدف طراح ي شده است و هر چند اصول اول يه MROCK براسـاس تئوري ها يي است كه در مقالات و كتابها يي كه در منابع ذكر شده اند، طراحـ ي شـده اسـت امـا در جهت تكميل و تسه يل در برداشتها ي صحرا يي و ن يز مقا يسه سر يع نتا يج ايده ها يي به آن اضـاف ه شده است . نرم افزار MROCK بر اساس يك سر ي تصاو ير ( كه از درزه ها در برداشت سـطح ي و يا مغزه ها ي گمانه ا ي ته يه م ي شود ) و يا د يگر داده ها ي صحرا يي كار م ي كند . نهايتا خروجـ ي آن مشخصه هاي درزه شدگ ي توده سنگ، از جمله چگال ي وزن ي درزه، RQD ، شـمارش حجمـ ي درزه، فاكتور شكل بلوك و اند يس توده سنگ Rmi است . به عنوان يك نمونه : با ته يه تصاو يري از مغزه هاي يك گمانه و ورود آنها به MROCK و مشخص كردن محل درزه ها توسط ابـزار هـا ي پـ يش بيني شده در آن، م ي توان به راحت ي چگال ي وزن ي درزه ها و RQD را در يافت كرد و يا از امكانـات تبديلي ( مثلا تبديل RQD به حجم بلوك يا شمارش حجمي درزه و برعكس ) استفاده نمود . همچنين به طور خودكار م ي توان گمانه را به چند ين قسمت طوري تقسيم كرد كـه از نظـر چگـال ي درزه در يك محدوده باشند و برا ي هر قسمت جداگانه محاسبات صورت گ يرد ( كه اين كار به طـور دسـت ي بسيار مشكل است ).

كلمات كليدي:

طراحي نرم افزار MROCK جهت محاسبه برخي ويژگي هاي ژئومكانيكي سنگ

در اين مقاله ، با انتخاب منحني نيرو تغيير شكل سازه تونل ، بصورت كنترل شده در فواصل زماني ، مسئله مدت زمان آزاد شدن تنشها در حين حفاري تونل و نصب ساپورتهاي موقت و در نهايت پايداري سيستم تونل ، مدل شده است.مدل ارائه شده در واقع يك مدل مهندسي با كنترل ضريب اطمينان مي باشد . دراين تحقيق كه در واقع روش بكار رفته در آناليز و طراحي سازه تونل طرح انتقال آب چشمه لنگان نيز مي باشد ، با مدل كردن مسئله مدت زمان آزاد سازي تنشها و مراحل مختلف اجرا ، اعم از حفاري ، نصب ساپورتهاي موقت و در نهايت اجراي سيستم محافظ بتني ، روشي در خصوص طراحي تونلها به همراه ساپورتهاي موقت در محيط سنگ و يا خاك ارائه شده است . آناليز مربوطه در حالات استاتيكي و ديناميكي ( زلزله ) با در نظرگرفتن يك محيط كرنش مستوي با معيار شكست موهر – كلومب و لحاظ كردن اثرات متقابل خاك و سازه در محيط Plaxis انجام شده و نتايح ارائه شده است .

كلمات كليدي:

تونل، ساپورت موقت، رفتار الاستوپلاستيك، لاينينگ، چشمه لنگان .

تحليل عددي تاثير خصوصيات هندسي و ژئومكانيكي درزه ها بر رفتار تونل

رفتار تونل در توده سنگ معمولاً از خصوصيات هندسي و ژئومكانيكي درزه ها تاثير مي پذيرد . در اين مقاله براي ارزيابي كمي تاثير خصوصيات درزه ها بر رفتار تونل تعدادي مطالعه پارامتري با استفاده از روش تحليل عددي المان مجزا ) ) DEM انجام شد . به منظور ارزيابي حساسيت پاسخ UDEC تونل در مقابل پارامتر فراواني درزه ها يك سري مدلهاي كرنش صفحه اي به كمك برنامه طراحي و تحليل شد . مدل ساختاري بارتون _ بنديس براي شبيه سازي رفتار درزه ها در نظر گرفته شد . نتايج نشان داد كه جابجايي بلوكهاي كليدي تشكيل شده در سقف تونل و همچنين تنشهاي خمشي شاتكريت با ابعاد بلوكهاي سنگي متناسب مي باشد، در حالي كه نيروي محوري پيچ سنگ با اين پارامتر رابطه عكس دارد . با استفاده از نتايج تحليل عددي سه بعدي 3DEC مشخص شد كه شناسايي بحراني ترين حالت شيب و جهت شيب درزه ها براي ارزيابي شرايط پايداري سينه كار تونل از اهميت زيادي برخوردار است.

كلمات كليدي:

تحليل اجزاي مجزا، مدل بارتون- بنديس، پايداري تونل

تحليل عددي اندركنش قلعه فلك الافلاك با طرح مقاوم سازي بستر سنگي

بناهاي تاريخي هر كشور نمادي از تمدن،فرهنگ ومهندسي كهن آن كشورمي باشند . در اولين نگاه به اين بناهاي تاريخي،معماري وهنربكاررفته در آنهاموردتوجه قرار مي گيرد . براي نگهداري،حفاظت وپايدارسازي بايدازنگاه مهندسي سازه بهره گرفت . اگراز ديد سازه اي به اين بناها نگاه شود،مي توان به دانش مهندسي كه دردل آنهاجاي گرفته پي برد . متاسفانه اين امر در كشورما كمترموردتوجه قرارگرفته است . نحوه طرح و ساخت قلعه فلك الافلاك تنهانمونه بسياركوچكي ازمهندسي بسيار بزرگ اين سرزمين است . براي مقاوم سازي ومرمت نمي توان به صرف تجربه و آئين نامه هااكتفا كرد،بايد از روش تحليلي واحتمالات بصورت توام استفاده نمود . در اين قبيل مسائل نامعين ها زياد هستند ( خواص مكانيكي مصالح،تنش هاي موجود،ترك خوردگي هاو ...) وآزادي تصميم گيري وانتخاب به لحاظ حفظ منظرهاي ميراثي محدود مي باشد . اين نامعين هابه دليل تنوع درمصالح وچيدمان ها يا بافت،عمرساختمان وصدمه هاي فرسايشي وترك خوردگي هاي ريز،براي مدل سازي بسياربيشتر از يك سازه معمولي است . دراين تحقيق سعي شده است ضمن ارائه روش مستندسازي سازه اي وشناسائي دقيق قلعه،مسائل ونامعيني ها تاحد امكان كاهش يابد . سپس بابهره گيري از مدل تحليلي و نرم افزار ANSYS به آناليز و تحقيق در طرح مقاوم سازي بسترسنگي قلعه باتوجه به امكانات نرم افزاري و تكنولوژي روز دنيا پرداخته مي شود . درمدل سازي مصالح قلعه از مدل رفتاري ( رابطه تنش - كرنش در يك نقطه ) دراگر - پراگراستفاده شده ،پس از انجام تحليل هاي استاتيكي و شبه ديناميكي سه بعدي ، نتايج با شواهد و آسيب هاي موجود تطبيق داده شده است . در نهايت طرح مقاوم سازي سازه ايمدل سازي وتحليل شده است.

كلمات كليدي:

مصالح بنائي ، قلعه فلك الافلاك، مدل سازي، مقاوم سازي، بسترسنگي

تحليل عددي اثر زلزله بر روي مغارهاي نيروگاه تلمبه ذخيره‌اي سياه بيشه

نيروگاه 1000 مگاواتي تلمبه اي ذخيره اي سياه بيـشه در فاصـله تقريبـي 50 كيلـومتري شـمال تهران، متشكل از 2 سد با پوسته بتني و هسته سـنگي، تونـل هـاي انتقـال و مغارهـاي نيروگـاه ميباشد . به علت قرار گرفتن مغار سياه بيشه در پهنه لرزه اي - تكتونيكي البرز كه احتمـال وقـوع زمين لرزه در آن زياد است، تحليل پايداري اين مغار در برابر امواج زلزله ضروري مينمايد [.1] اين مجموعه شامل 3 مغار اصلي ميباشد كه به علت مجاورت و تأثير گذاري آنها بر يكديگر، در يك مدل واحد مورد بررسي قرار گرفته اند . سيستم نگهـداري ايـن مغـار تركيبـي از شـاتكريت و راك بولتهايي با ابعاد متفاوت و انواع مختلف است . در اين تحقيق تحليل پايداري ديناميكي به 2 روش انجام پذيرفته است . در روش اول ناحيه اطراف مغار به صورت ناپيوسته به روش المـان مجـزا و با نرم افزار UDEC در حالت 2 بعدي تحليل پايداري شـده اسـت . در روش دوم بـا فـرض محـيط پيوسته معادل به روش المان محدود با نرم افزار Phase 2 مغار مـورد بررسـي قـرار گرفتـه و در نهايت مقادير بدست آمده از دو روش با يكديگر مقايسه شده اند . همچنين در اين تحقيـق پـارامتر هاي طراحي سازه در حالت استاتيك و در حالت ديناميك مورد مقايسه قرار گرفته اند.

كلمات كليدي:

زلزله، مغار، سياه بيشه، درزه، ديناميك